Historia jednego obrazu - Preludium Jacka Malczewskiego

Na najbliższej aukcji w domu aukcyjnym Polswissart do licytacji wystawiona zostanie wyjątkowa praca, będąca częścią tryptyku Jacka Malczewskiego "Kobieta" z 1918 r.

Obraz "Preludium" przedstawia piękną kobietę siedzącą pod kwiatami akacji. Jedynie wielkie szpony oparte o ramę obrazu zdradzają dwoistość jej postaci: to kobieta-chimera. Obraz licytowany będzie od 380 000 zł, jednak jego szacowana wartość sięga aż 600 000 zł.

Obraz ten jest najprawdopodobniej pierwszą częścią tryptyku "Kobieta" powstałego w 1918 roku. Prezentowane „Preludium” to początek historii. Druga część tryptyku: „Intermezzo”, przedstawia scenę, w której do kobiety w analogicznej scenerii zbliża się z lewej strony mężczyzna – sam artysta. W ostatniej części tryptyku – „Finale” kobieta-chimera trzyma w dłoni wyrwane serce mężczyzny, którego ciało leży obok. Tryptyk może być odczytywany zarówno jako dzieło patriotyczne, obrazujące ojczyznę wymagającą ofiary jak i czysto romantyczne odwołujące się do niweczącej serca męskie kobiecej natury. Znajdująca się na odwrocie nalepka potwierdza, że obraz obok „Intermezzo” i „Finale”, wystawiany był na jubileuszowej wystawie Malczewskiego w marcu 1925 roku w Poznaniu. w roku 1925 cały tryptyk był własnością hrabiny Marii Antoniny Mycielskiej, wdowy po hr Alfredzie Mycielskim, zmarłej bezdzietnie, co może być przyczyną podzielenia tryptyku po jej śmierci w 1936 roku. Druga część tryptyku znajduje się w Pałacu Herbsta oddziale Muzeum Sztuki w Łodzi, trzecia z nich od kilku lat znajduje się w posiadaniu prywatnego nabywcy, który zakupił ją w Domu Aukcyjnym Polswiss Art.

Cały tryptyk wystawiany był raz, na wielkiej jubileuszowej wystawie Jacka Malczewskiego w Poznaniu w 1925 roku.

"Oto poezja i filozofia, Muza - Harpja Malczewskiego, treść wrząca jego duszy, która mu rozsadzała serce i mózg. Kłębiła korowodami pojęć i postaci, dopominała się wcielenia, życia w dziele sztuki."
Bocheński J. Wystawa Jacka Malczewskiego w Muzeum Wielkopolskiem, [w:] Dziennik Poznański, 1925, nr 62, s.5

"Swem pojęciem o miłości Malczewski często zbliża się do starożytnych, którzy widzieli w niej siłę istnienia, zachłanną, niweczącą męski poryw do czynu. Samson i Dalila, Odyseusz i Circe. Staje się ona jedną z Harpij, wymagających całopalenia, ofiary z życia i krwi. Jako siła wiecznej, kosmicznej przemiany dwa ma oblicza: daje życie i życie zabiera.
(...) W artystycznej wizji Malczewskiego kobieca natura a poniekąd sztuka, łączą się w jedną postać skupioną w swojej zagadce, bujną energią krążących w niej sił, zwodniczo piękną, zmysłową, drapieżną, a może swej zmysłowości i drapieżności nieświadomą, lecz zbrojną w tygrysie szpony boginkę - południcę."
Bocheński J. Wystawa Jacka Malczewskiego w Muzeum Wielkopolskiem, [w:] Dziennik Poznański, 1925, nr 63, s.2


Jesienna Aukcja Dzieł Sztuki Domu Aukcyjnego Polswiss Art już we wtorek 6 października 2015 r., o godzi 19.00 - ul. Wiejska 20, Warszawa

Teskt i zdjęcie dzięki uprzejmości Polswissart.

Jak zwykle, czyli na wariackich papierach – rozmowa z Jankiem Zamoyskim

Tydzień przygotowań do WGW i targów sztuki w Wiedniu zamykamy rozmową z Jankiem Zamoyskim z galerii Czułość. Zapraszamy na WGW i wszystkie towarzyszące im wydarzenia.

W przyszłym tygodniu podczas jednego weekendu wrześniowego dwa ważne dla was wydarzenia – Warsaw Gallery Weekend i viennacontemporary czyli targi sztuki w Wiedniu. Jak udało wam się przygotować do tych dwóch wydarzeń?

Nasze wrześniowe wydarzenia zaczęliśmy jeszcze od wystawy w Poznaniu w galerii Ego p.t. Ego Trip, gdzie właściwie po raz pierwszy w naszej pięcioletniej historii pracowaliśmy nad ekspozycją wspólnie z zewnętrznym kuratorem. Ten eksperyment ostatecznie bardzo się udał. Większość naszych zagranicznych artystów przyjechała już wtedy do Polski i dzięki temu mogliśmy wspólnie powiesić wystawę i poznać się lepiej ze Stachem Szabłowskim. Grupowa obecność w Poznaniu, poza udaną wystawą obfitowała też doświadczeniami towarzyskimi.

Po powrocie z Poznania od razu wróciliśmy do pracy nad targami w Wiedniu i wystawą The Gangway przy okazji WGW. Jak nam się udało to wszystko przygotować? Hm, chyba tak jak zwykle, czyli na wariackich papierach, ale pracując też często ponad siły. Mało snu i dużo wrażeń. Na Viennacontemporary bardzo pomógło nam MKiDN a na The Gangway przy okazji WGW, swoją przestrzeń użyczyli nam przyjaciele Matosek-Niezgoda, mający do dyspozycji przestrzeń na ul. Nowogrodzkiej 4. 

Jakie projekty/artystów będziesz pokazywać w Wiedniu a jakie w Warszawie?

Na Viennacontemporary Czułość pokaże prace Stanisława Legusa z wystawy „Zmrok” oraz Janka Zamoyskiego z cyklu Heave Away. Ponadto w ramach kurowanego przez Olafa Stubnera programu Cinema targów (http://www.viennacontemporary.at/en/cinema/) będzie prezentowany film Weroniki Ławniczak. Wystawa "Zmrok" debiutowała w Maju tego roku w tej samej przestrzeni, w której teraz szykujemy naszą wystawę na WGW. Cała ekspozycja Legusa była bardziej spektaklem niż wystawą w klasycznym ujęciu i można było w niej uczestniczyć tylko przez jedną godzinę. Częścią tego przedsięwzięcia były obiekty fotograficzne, które teraz prezentujemy na targach w Wiedniu. „Heave Away” to najnowsza wystawa Janka Zamoyskiego, która po raz pierwszy została otwarta na tegorocznym Photoespana w Madrycie gdzie jeszcze jest otwarta i skąd zostanie wysłana na biennale sztuki na Wyspach Kanaryjskich, wernisaż w listopadzie. „Heve Away” to 21 zdjęć fal oceanicznych powstałych podczas przepłynięcia Atlantyku na pokładzie jachtu, to typologia fal i kontynuacja pracy na styku fotografii i malarstwa. W Wiedniu pokazujemy osiem prac z tej serii. 

W Warszawie przy okazji WGW otworzymy zbiorową wystawę The Gangway będącą zebraniem w jednej, podzielonej przestrzeni siedmiu indywidualnych ekspozycji wszystkich artystów, którzy aktualnie reprezentują Czułość. Wszyscy są już w Warszawie i wspólnie zarywamy noce na Nowogrodzkiej.

Dwie nowe twarze w Czułości to Bao Ting i Johann Winkelmann. Opowiedz proszę, kim są i jak dołączyli do waszego gangu?

Najpierw małe sprostowanie, wobec słowa gang w twoim pytaniu. Tytuł wystawy The Gangway oznacza kładkę, pomost, coś w każdym razie w tym rodzaju, a nie drogę gangu, i jest nazwą instalacji w przestrzeni, która połączy wszystkie 7 indywidualnych ekspozycji. Na wystawie swoje prace pokażą dwie nowe osoby w Czułości. Johann Winkelmann, na co dzień mieszkający w Berlinie jest już z nami od roku ale będzie to jego pierwsza solowa wystawa u nas. Bao Ting jest zupełnie nowym spotkaniem, pochodzi z Chin, ale studiuje fotografię w Mediolanie i właśnie jestem po odebraniu jej z lotniska, gdzie spotkaliśmy się po raz pierwszy.  Nasze spotkanie z Bao i z Johannem ma te samo źródło - jest nim festiwal w Walencji "Incubarte" odbywający się raz na dwa lata, gdzie byłem zaproszony jako juror i gdzie nagrodą dla wybranego artysty jest jakaś forma współpracy z jurorem. Dwa lata temu zdecydowanie w moim mniemaniu najlepsze prace na festiwalu prezentował Johann, w tym roku nie miałem wątpliwości wobec Bao.

Nowogrodzka 4 to wasz nowy „tymczasowy” adres czy coś na dłuższą chwilę?

Nowogrodzka 4 to adres "Matosek-Niezgoda", przyjaciół tworzących bardzo prężnie działający team projektantów wystaw. Użyczyli nam oni swoją przestrzeń na 10 dni, za co bardzo serdecznie im dziękujemy. Wciąż szukamy nowej siedziby dla Czułości i niestety nie mając dużych pieniędzy na wynajem nie jest to łatwe. Czekamy na odpowiedzi od miasta i prywatnych sponsorów. Mam nadzieję, że jeszcze w tym roku oda nam się otrzymać nową przestrzeń.

Na zdjęciach: Stanisław Legus, Bez tytułu (Zmrok), 2015