Jerry Saltz, autor piszący o sztuce w nowojorskim Vilage Voice, zebrał trochę danych pokazujących niebywałą rozbieżność w ilości wystaw i udziału prac kobiet w kolekcjach publicznych na własnym nowojorskim podwórku. Oto kilka z nich – w jesiennym (2006) sezonie wystawienniczym w Nowym Jorku z 297 wystaw indywidualnych tylko 23% to były wystawy kobiet. W największych muzeach – MOMA tylko 5% prac ze stałej kolekcji to prace kobiet, w Guggenheim tylko 14% z wystaw poświęconych żyjącym artystom to wystawy kobiet, w Whitney Museum 19% prac ze stałej kolekcji to prace kobiet. A dodajmy, że część z tych prac posiadanych przez nowojorskie instytucje to właśnie prace na temat braku równouprawnienia w sztuce – na przykład prace sztandarowych już dziś Guerilla Girls.
W Wielkiej Brytanii jest tak źle, że Rada Programowa TATE zdecydowała, że należy uzupełnić kolekcję o dzieła artystek. Dziś stanowią one tylko 7% kolekcji. Ale to nic. W zbierającej sztukę dawną londyńskiej National Gallery jest jeszcze gorzej - tutaj prace kobiet stanowią tylko 2%.
Wskazuje się na wiele przyczyn tego stanu rzeczy. Główną są uwarunkowania historyczne i socjalne. To wytłumaczenie traci jednak na ważności w połowie poprzedniego wieku, a na pewno od lat 80. W związku z tym pojawiają się nowe – oczekiwania społeczne wobec kobiet, zaangażowanie w rozwój swojej kariery, zainteresowania i „kierunek” zakupów kolekcjonerów. Funkcjonują też nawet tak karkołomne wyjaśnienia jak to, że zgodnie z badaniami kobiety artystki są o dwa razy częściej wspierane (finansowo) przez swoich partnerów niż artyści mężczyźni. A przecież istnieje teoria że sztuka wspierana finansowo jest „słabsza” od tej „wolnej” od wszelkich dotacji - dlatego też sztuka kobiet jest „mniej interesująca” (tak na marginesie, podobno jest to też przyczyną wyższości sztuki amerykańskiej nad europejską).
Wartym zauważenia jest fakt, iż same artystki nie chcą, aby płeć była czynnikiem decydującym o tym, kto będzie miał wystawę w danym miejscu. Pytane przez nas o tę sprawę artystki jasno stawiają sprawę – chcą być pokazywane dlatego, że są „dobre”, a nie dlatego że są kobietami. Nie chcą żadnych innych kryteriów ani parytetów. Pytanie tylko czy bez żadnych (narzuconych) parytetów będziemy w stanie zauważyć sztukę kobiet? Czy też zawsze, jak przy ostatniej wystawie malarstwa w Zachęcie, prace kobiet będą umieszczane w różowym pokoiku? Czy zostanie przełamana męska dominacja w sztuce współczesnej?
Na zdjęciu: Wilhelm Sasnal "bez tytułu"
W obu tych przypadkach cena osiągnęła „magiczną sumę” 10 tysięcy złotych. Niewiele mniej zaciekle walczono o gwasz Edwarda Dwurnika („Judenplatz” z 2002 roku za 6100 złotych), pracę na papierze Jadwigi Sawickiej „Alternativas” z 1995 roku (po ostrej licytacji sprzedana za 6100 złotych),
i „Pejzaż” Kojiego Kamojiego (6200 złotych) oraz o litografie Rafała Olbińskiego (odpowiednio 3100, 5100 oraz 2100 złotych). Również ostra licytacja dotyczyła obrazu „Słynna Grupa Ładnie” Marka Firka z 2007 roku, któremu niewątpliwie pomogła sława pozostałych żyjących członków krakowskiej grupy – Sasnala, Bujnowskiego i Maciejowskiego. Obraz sprzedał się za 3700 złotych.
Rynek sztuki jest tak rozgrzany, że pozycja nr 100 z ubiegłorocznych aukcji to praca Fridy Kahlo „Roots” z 1943 roku, która została sprzedana za … pięć milionów dolarów.
Panujesz nad tym, gdzie trafiają Twoje obrazy?
później do Warszawy, do Zachęty. Film do Muzeum Sztuki w Bytomiu. Niedużo w Polsce.
Jak donosił nasz nowojorski korespondent, Wojtek Nyc, sprzedały się wszystkie prace Ołowskiej z tej wystawy w cenie od 10 do 30 tysięcy dolarów.
Następnym krokiem to były targi Art Basel w 2002 roku…Razem w wystawą „Painting on the Move”...
Jest już, ale to jest wspólny katalog wszystkich nominowanych. Tak jak wystawa.
Był taki moment, kiedy zacząłem robić te rysunki i to sprawiało mi ogromną przyjemność. Później był spadek tej energii, ale doszły do mnie takie sygnały, że spotyka się to z reakcją czytelników. Dlatego to kontynuowałem, bo miałem taką swoją rubrykę, gdzie mogłem powiedzieć to, co mnie wkurza. To było dla mnie ważne. Ale potem znów to się rozmyło i nie sądzę, żebym mógł do tego wrócić.
Jest to kopia nr 1 w edycji do 3 sztuk. Z kolei wielbiciele Zbigniewa Libery będą mogli kupić jego bardzo wczesny, realistyczny „Portret kolegi z Pabianic” z 1980 roku. Cena jest jednak zdecydowanie przesadzona – 13.400 PLN, ale na aukcjach Desy Unicum można licytować w dół.
– to naprawdę duży rarytas dla wielbicieli „modzeli”. Cena odpowiednia do klasy pracy – 27.000 PLN i pewnie pójdzie w górę, bo klienci Desy Unicum lubią Gruppę – na poprzedniej aukcji świetnie sprzedał się obraz Marka Sobczyka, ustanawiając rekord cenowy jego prac na aukcjach. Z Gruppy na aukcji pojawi się też niewielką pracą na papierze Paweł Kowalewski (cena wywoławcza 3.500 PLN). Z kolei kolekcjonerzy Wróblewskiego będą mogli kupić późne „Gimnastyczki” z 1957 roku – uroczą akwarelkę z ceną wywoławczą 13.000 PLN. Dla prawdziwych wielbicieli Wróblewskiego jest jego szkolna wprawka z 1942 roku „Swawolny Dyzio” z ceną wywoławczą 4.000 PLN. Wróblewskiemu oczywiście pomogą trwające wystawy w Warszawie i Krakowie, choć w przypadku Wróblewskiego nie wiem, czy mogą jeszcze bardziej pomóc. W końcu to legenda naszego powojennego malarstwa.
